We gingen op zoek naar herfst, en de herfst, die heeft ons gevonden. Tot mijn grote schrik was het in Nederland hartstikke druk op de snelwegen die via Limburg naar Duitsland gaan. Ik dacht dat ik heel Limburg zou rijden, dat het daar vast rustig zou zijn vergeleken met de wegen rondom Utrecht. Al snel kwam ik er op de bijrijdersstoel achter dat de snelweg bomvol anderen zat. Waren zij ook op zoek naar herfst? Waar gaat iedereen toch naar toe? Paniekerig dacht ik aan Duitsland. Als ik maar niet dáár zou moeten rijden.

Eenmaal over de grens verdwenen alle anderen. De snelweg was minder grijs en de bomen kwamen dichterbij de weg, werden langzaamaan geel, oranje en rood. Toen ik eenmaal achter het stuur zat met plakkende handjes, overviel een vreemd gevoel van rust me. Ik kan het, en alleen mijn eigen angst zat me in de weg. Het leek alsof elke meter op de snelweg, me dichter bracht naar wie ik wil zijn. En dat met lieve vriendinnen naast me. 

Ons hotel, gevonden via een artikel in de krant, bleek voor Nederlanders te zijn van wie wij dochters of kleindochters zouden kunnen zijn. Tijd, zeiden ze, is het belangrijkste wat er is. En wij, oude mensen, laten jullie graag zien hoe wij plezier hebben. En dat hebben ze ons zeker laten zien. Accordeons, sambaballen, bingo, tranentrekkers en spelletjes. We hebben aan alles meegedaan. Wat een plezier. 

Voor ik mijn eerste boek maakte, dacht ik (of misschien hoopte ik het een beetje) dat je als schrijver netjes aan een tafel zou zitten, en dat je daar dan zou schrijven. Dat ik een planning zou maken en me daaraan zou houden. Dat als ik had bedacht op 18 oktober 4 pagina's van het boek te maken, dat dit dan zou moeten lukken, of in ieder geval 2. Sommige dagen lukt dat ook. Op andere dagen is het juist nodig om iets te openen waaruit dingen kunnen ontstaan: een gevoelswereld die in de drukte en snelheid van alledag niet altijd openstaat, bij mij althans.

Op weg naar werk raast de trein voorbij aan grijze gebouwen, grijze stations, de drukte van een stad uit en leegte van een polder in. Om vervolgens ook aan een grijze tafel te gaan zitten, en van mezelf te vragen dat ik dan in kleuren kan schrijven, dat verwacht ik gelukkig niet meer van mezelf.

Een herfstreisje naar het buitenland maken: dat is een boek schrijven. Rijangst overwinnen door in Duitsland te gaan rijden: dat is een boek schrijven. Moedig zijn voor de mensen om je heen in moeilijke tijden: dat is een boek schrijven. Getroost durven worden door lieve vriendinnen: dat is een boek schrijven. Gewoon doordeweeks naar je werk gaan en het boek helemaal loslaten: dat is een boek schrijven. Eigenlijk besefte ik me dat pas dit jaar, toen ik iemand gitaar zag spelen en hoorde zeggen 'ik ben aan het schilderen, dit is het proces.' 

Destijds moest ik grinniken. Nu weet ik dat ik op dat moment iets heel kernachtigs heb gezien, en nu ook ervaren, gevoeld en wie weet zelfs geleefd. 

Nu ik weet dat mijn proces van een boek maken gevoed wordt door het opdoen van ervaringen die voor mij belangrijk zijn, die mij maken tot wie ik wil dat ik ben. Nu weet ik dat een proces van het maken van een boek meer is dan het vullen van pagina's. Het is eigenlijk alles, het omvat elk aspect van mijn bestaan. En gek genoeg, nu ik weet dat jullie in grote aantallen meelezen, geeft dat me de moed en de motivatie door te gaan. 

Dat ik juist op zoek ga naar die ervaringen, dat is niet voor niets. Ik geloof dat mijn boek een spiegel van mij gaat zijn. En dat de pagina's die ik voor mijn gevoel echt gevoeld en beleefd heb, dat juist die de grootste aantrekkingskracht zullen hebben, en voor mij het meest dierbaar zullen zijn. Niet omdat ik weet dat ze anderen raken, maar omdat ze mij zelf hebben geraakt en me hebben gemaakt tot wie ik ben. En ze daarna als een herinnering zullen zijn, voor mijzelf. 

Het is nog geen tijd om over de tweede week te schrijven die ik aan het begin van deze pagina hartverscheurend heb genoemd. Die tijd komt nog wel. Eerst wil ik zelf alles voelen wat er nu gevoeld wil worden. Zonder woorden. Tot volgende week.